تدریس کتاب بدایه الحکمه - استاد امینی نژاد - جلسه ی اول + صوت

شناسنامه :

نام    :     تدریس کتاب بدایه الحکمه علامه طباطبایی

مدرس :    استاد امینی نژاد

شماره  :   جلسه ی اول

موضوع :  پذیرفتن واقعیت موجود

محدوده  : صفحه ی ششم کتاب بدایه تا سطر شانزدهم ( با احتساب عناوین )

دانلود کتاب بدایه الحکمه - اولین کتاب از برنامه ی درسی فلسفه و عرفان اسلامی

بدایة الحکمه کتابی فلسفی، به زبان عربی، از تالیفات مرحوم علامه طباطبایی است. بدایة الحکمه کتاب مختصر و مفیدی است که یک دوره از حکمت الهی در آن گنجانده شده است و کتابی است کاملا استدلالی که در آن جز دلیل و برهان یافت نمی شود، نوشتاری است پیراسته از حشو و زوائد، متین و استوار، و به جرات می توان گفت که مقامش در حکمت متعالیه همسان منزلت اشارات بوعلی در حکمت مشاء است. عباراتش گرچه موجز است اما مغلق نیست، در عین اختصار جامع است و مهمترین عناوین و موضوعات و حکمت الهی را در بردارد. این کتاب در واقع چکیده فلسفه صدرائی موسوم به حکمت متعالیه است که با توجه به آخرین سیر تکاملی آن تنظیم شده است. علامه فقید کتاب بدایة الحکمه را به درخواست بعضی از نزدیکانش به منظور تدریس فلسفه در حوزه های علمیه نگارش کرده و هم اکنون به عنوان نخستین متن درسی فلسفه برای جویندگان حکمت الهی معروف می باشد و نسبت به سایر متون فلسفی از مزایای برخوردار است. علامه بدایة را در سال 1390 هـ ق در حالی که 67 سال از عمر شریفش می گذشت تالیف نمود.

هم اکنون می توانید این کتاب را به طور مستقیم دریافت کنید       

سیربرنامه ی درسی فلسفه و عرفان اسلامی

این برنامه توسط استاد امینی نژاد فراهم گردیده و اکنون تقدیم شما می گردد   

البته از نظر شخص بنده برنامه ی جالبی نیست . بهترین برنامه را استاد رمضانی در این صفحه ارائه دادند که توصیه می کنیم از این روش استفاده کنید . البته فقط با جهد و کوشش می شود این برنامه را دنبال کرد .           

++ لازم به ذکر است که اگر منطق نمی دانید ، حداقل یک دوره منطق پایه (  و نه منطق کامل مثل منطق مظفر )  را بخوانید و بعد برنامه را آغاز کنید .

شرایط لازم براى تحصیل فلسفه

در هرحال یک نکته را نباید نادیده گرفت و آن اینکه بحثهاى حکمت نظرى و فنّ اعلى، بحثهایى دقیق و عمیق بوده، و ورود در این مباحث براى هرکس روا نمى‌باشد. براى کسانى که مایل به تحصیل فلسفه هستند شرایطى لازم است که عمده‌ترین آنها دو چیز است:

١-داشتن تفکر عقلانى و ذوق فلسفى: شکى نیست که انسانها از نظر ذوق و تفکر، متفاوت مى‌باشند، و همگان از ذوق و تفکر فلسفى برخوردار نیستند، بنابراین تنها کسانى مى‌توانند در این مباحث کامیاب و موّفق باشند که از ذوق فلسفى و تفکر منطقى و عقلانى برخوردار باشند، در غیر این صورت براى آگاهى لازم در زمینۀ بحثهاى اعتقادى و معارف باید به کتب عقاید و کلام رجوع نمایند، زیرا شرکت این گونه افراد در دروس دقیق فلسفى نه‌تنها مفید نیست بلکه زیان‌آور نیز مى‌باشد.

٢-تسلط کافى بر مباحث منطق: طالبان فلسفه علاوه برداشتن ذوق فلسفى و تفکر عقلانى، لازم است تسلط کافى بر مباحث منطق داشته باشند، و به ویژه مباحث مربوط به قیاس (اعم از صورت و ماده) را به خوبى بدانند، اشکال اقترانى را از استثنائى بازشناسند، و بر شرائط انتاج آنها واقف باشند و شرایط قیاس برهانى، و اصناف مغالطه‌هاى لفظى و معنوى را بشناسند. و در یک جمله: منطق ابزارى لازم و ضرورى براى محصلان فلسفه است. 

بى‌جهت نیست که شیخ الرئیس در آخر اشارات توصیه أکید مى‌نماید که از عرضه نمودن این مباحث عمیق و دقیق بر کسانى که از فطانت و آزمودگى لازم فکرى برخوردار نیستند اجتناب شود. و صدر المتألهین ورود در این مباحث را بر اکثر افراد غیر مجاز دانسته و مى‌گوید: «اهلیّت ادراک آنها بسیار اندک است و به توفیق خاص الهى نیاز دارند». و در جاى دیگر مى‌گوید: «براى قبول حکمت و نور معرفت شرایط و اسبابى لازم است، مانند: شرح صدر، سلامت فطرت، جودت رأى، حدّت ذهن، سرعت فهم، ذوق کشفى. و علاوه بر امور یاد شده باید نور الهى در قلب او پرتو افکند و او را به طریق حکمت رهنمون گردد، و آن کسى که از امور یاد شده برخوردار نباشد نباید خود را در طلب حکمت به زحمت بیفکند، و کسى که داراى فهم و ادراک مناسب باشد، ولى ذوق و حدس کشفى نداشته و از نور الهى برخوردار نباشد، به حکمت کامل راه نخواهد یافت، هرچند از مقدمات و جوانب آن بهره‌هایى را بدست آورد» .

دکارت، فیلسوف شهیر فرانسوى گوید: «حقیقت این است که در دنیا استعداد تفکرات متافیزیک به اندازۀ استعداد تفکرات هندسى وجود ندارد» 

امام خمینى (ره) نیز در این‌باره توصیه‌اى دارند که حاصل آن را یادآور مى‌شویم: «هرعلمى را اهلى است، و مباحث الهیّات از عمیق‌ترین مباحث است این مباحث به قدرى عمیق و دقیق است که شیخ الرئیس که در تیزى ذهن و حسن قریحه و استعداد بى‌نظیر است، اظهار عجز کرده و مى‌گوید: در فهم برخى از مسائل آن چهل بار مراجعه کردم، و از درک آن عاجز شدم تا اینکه با تضرع به درگاه ربوبى رمز آن بر من گشوده شد، و این در صورتى است که فقط اندکى از مباحث طبیعیات، ریاضیات و طب را نزد استاد فراگرفتم و اکثر آن را خود بدون تکلّف و مشقت بدست آوردم، ولى در عین حال اشکالات وى در مباحث الهیّات بسیار است، چنانچه با مراجعه به کتب وى روشن مى‌گردد. حال که وضع شیخ که از نوابغ دوران و أعجوبه‌هاى روزگار بشمار مى‌رود چنین است، وضع انسانهاى متعارف، کاملا معلوم است، این نصیحیتى است که به برادران مؤمن خود مى‌کنم که در مباحث الهیات و در مراجعه به کتب اساطین فن مانند ارسطو، شتابزدگى را کنار بگذارند، و با انانیّت و نفسانیت داورى ننمایند، تا مبادا به صورت ناخودآگاه هلاک گردند

تدریس شواهد الربوبیه - استاد حشمت پور

جلسه ی اول

جلسه ی دوم

جلسه ی سوم

جلسه ی چهارم

جلسه ی پنجم

باقی جلسات را از سایت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران دانلود کنید

دانلود کتاب شواهد الربوبیه

الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه» یکی از آثار و تألیفات صدرالدین شیرازی (ملاصدرا) است. این کتاب دوره ای کامل و جامع و خلاصه ای از حکمت متعالیه و اثبات توحید و نبوت به زبان عربی است. امور اعتقادی با عرفان و تصوف آمیخته و شواهدی از آیات گرد آمده و بنا به گفته خود مولف از استدلال و تطویل اجتناب شده است. شواهد الربوبیه نگین ظریفی است که از میان دیگر آثار صدرالمتالهین و در کل حکمت متعالیه و فلسفه اسلامی به قول صدرالمتالهین «در مقام تسبیحی در آمده است که تسبیح گران در جوامع قدس بدان تسبیح گویند و یا حمایلی است که حورالعین در مجامع انس با آن زینت یابند

ساختاربندی کتاب:
مطالب کتاب در 5 مشهد است و هر مشهد از چندین شاهد و هر شاهد در چند اشراق مرتب شده، به عباراتی روان و شیوا تألیف شده است:
الف  )   مشهد اول: معانی عامه (و نیاز همه علوم به آنها) (فی الامور العامة):
1. شاهد اول: وجود  (شامل 12 اشراق)
2. شاهد دوم :  اثبات نحو دیگری از شهود موسوم به وجود ذهنی  (شامل 10 اشراق)
3. شاهد سوم :  واجب الوجود  (شامل 12 اشراق)
4. شاهد چهار م:  سایر امور عامه  (شامل 10 اشراق)
5. شاهد پنجم :  احوال ماهیت و اعتبارهای آن  (شامل 7 اشراق)
ب )    مشهد دوم :  وجود خدا، ایجاد عالم آخرت و عالم دنیا  (فی وجوده تعالی)
1. شاهد اول :  صنع و ابداع خداوند  (شامل 13 اشراق)
2. شاهد دوم :  صور مفارحة و مثل افلاطونی  (شامل 7 اشراق)
ج )   مشهد سوم :  مباحث مختص به علم معاد  (فی علم المعاد)
1. شاهد اول :  اموری که نشئه اخروی بر آن مترتب است.  (شامل 13 اشراق)
2. شاهد دوم :  وجود نفس انسانی  (شامل 11 اشراق)
3. شاهد سوم :  تجرد و اثبات معاد نفوس  (شامل 10 اشراق)
د )  مشهد چهارم :  اثبات حشر جسمانی  (فی اثبات حشر الجسمانی)
1. شاهد اول :  اثبات نشئه آخرت  (شامل 9 اشراق)
2. شاهد دوم :  بحث تفصیلی احوال آخرت  (شامل 16 اشراق)
3. شاهد سوم :  عالم های سه گانه  (شامل 11 اشراق)
ر )   مشهد پنجم :  نبوت و ولایت  (فی النبوات و الولایات)
1. شاهد اول :  اوصاف و ویژگی های نبی  (شامل 10 اشراق)
2. شاهد دوم :  اثبات نبی  (شامل 10 اشراق)

هم اکنون می توانید این کتاب را به صورت مستقیم دریافت کنید

منبع : مقالات عرفان اسلامی

اندیشیدن در امور کلی عالم

التفکر فی کلیات عالم الطبیعیه یشغل السالک عن الاشتغال با الجزئیات ، فلو استعمل فکره دائما فی امور کونیه و کلیه مثل التفکر فی خلقه الارض و السماء ، و حقیقه النفس و ما شاکل ، و صار هذا النوع من التفکر دابه و دینه عندئذ لا یتوجه ابدا الطلبات نفسه المحدوده ، ویکون بهذا الاسلوب قد قطع ماده الشهوات و الملذات المغریه

ترجمه : تفکر در کلیات دنیای طبیعت سالک را از مشغول شدن به جزئیات باز می دارد . پس اگر سالک دائما در امور هستی و کلی مثل اندیشیدن در آفرینش آسمان و زمین و حقیقت نفس و مشابه آن از مسائل کلی طبیعت از فکرش کار بکشد و این روش تفکر را داب و عادت خود قرار دهد ، اینجاست که دیگر به خواسته های محدود نفس خود توجه نمی کند . در این صورت و با این روش ماده شهوت ها و لذت های فریبنده را به کلی قطع کرده است .

صوت شرح مطلب - استاد کمیلی        شنیدن/ دانلود 

منبع : کتاب مطالب السلوکیه

نکته ی عرفانی 1 - عوالم وجود

ترتیب عالم ها =  1. عالم دنیا   2. عالم مثال    3. عالم عقل    4. عالم واحدیت     5.عالم احدیت     6.عالم هویت مطلقه

توضیحی مختصر در مورد عالم ها :

1. عالم دنیا : همین عالمی که ما اکنون در آن هستیم . هرچیزی که در این عالم وجود دارد یک صورتی دارد و یک ماده ای . ماده مثل آجر و صورت مثل یک خانه که با  آجر می توان هزاران نوع  خانه ساخت . هر چیزی که در دنیاست صورتی است که یک ماده دارد . مثلا هزاران اتم جمع شدند به یک شکل خاص ، ما به وجود آمدیم حالا هزاران اتم دیگر با هم جمع شوند به شکلی دیگر ،  یک چیز دیگر ،  مثلا یک درخت به وجود می آید و همه همینطور هستند . پس هرچه در عالم دنیاست یک صورتی دارد و یک ماده ای .

2. عالم مثال : در عالم مثال ، موجودات دیگر ماده ندارند ۰ فقط صورت اند . مثلا روح ما چون از وجهی مثالی هست می تواند از دیوار و در مادی رد شود .

یک فرق مهم عالم مثال با دنیا اینست که موجودات دنیا محدود به زمان و مکان اند اما موجودات مثالی اینگونه نیستند و محدودیت زمانی و مکانی ندارند . مثلا اگر خدا قسمتمان بکند برویم در عالم مثال ، می توانیم در عرض یک چشم به هم زدن از اینجا برویم آمریکا لعنت الله علیه ! و یا در عرض یک چشم به هم زدن برویم 80 میلیون سال قبل با دایناسورها یک ملاقاتی داشته باشیم البته اگر در عرض یک چشم به هم زدن میل نشویم ! بیچاره این آدم که شب و روز دارد تلاش می کند ماشین زمان درست کند . خوب یک مقدار دل از دنیا بکن و یک مقدار پاک باش بعد میری در عالم مثال به هر زمان و مکانی که دوست داری برو ! هم خدا رو میگیری و هم خرما را !

3. عالم عقل : در این عالم موجودات دیگر نه صورت دارند و نه ماده . معنای خالص اند . یعنی موجودات کاملا معنوی اند . نه ضعفهای صوری را دارند و نه مادی . رسیدن به آنجا بسیار دشوار است و تجرد بسیار زیادی می خواهد . خدا قسمت کند . موجودات عقلی بسیار ظریف و لطیف اند و فقط انسان های بسیار لطیف یعنی کسانی که پدر نفس را درآورده اند می توانند آنها را درک کنند . برای رسیدن به این عالم سالک باید از مثال یا همان برزخ معروف بگذرد

4. عالم واحدیت : از اینجا به بعد دیگر با خود خدا مواجه هستیم . لذا باید شوخی را کنار بگذاریم و جدی شویم . هشدار ! اکنون وارد محدوده ی ذات خدا شده ایم .

در ذات خدا به طور کلی سه عالم وجود دارد : عالم واحدیت بعد عالم احدیت و بعد هویت مطلقه . اما در مورد عالم واحدیت  : نگاه کنید ، عالم واحدیت ، عالمی است که هر چه در عوالم دنیا و مثال و عقل وجود دارد از گذشته تا آینده و در حالت کلی تر ، از اول تا آخر ، در آن است . به این عالم اعیان ثابته نیز می گویند چون عین ثابت موجودات آنجا وجود دارد . عین ثابت شما یعنی از اول تا آخر شما . یعنی از وقتی که به وجود آمدید تا آخر حتی بعد از مرگ و بالاتر . هر چه باشید و هر چه بکنید . همین الآن عین ثابت شما و همه ی موجودات در عالم واحدیت وجود دارد . اگر سالک از عالم مثال و عقل عبور کند و به آنجا برسد دیگر تا ته خط شما را می فهمد

لذا می بینید مثلا عارفی می گوید ایشان آینده ی درخشانی دارد چون عین ثابت او را دارد می بیند یا مثلا شاه نعمت الله ولی آن پیشگویی بی نظیر را که انجام داده و در شعر معروفش آورده چون داشته عین ثابت رو میدیده یا مثلا امیر المومنین در بعضی از جنگ ها بعضی افراد را نمی کشت چون عین ثابت آنها را میدید که مثلا چندمین نسل این فرد شیعه ی او می شود . تا آخر خط افراد را می خواند .

نکته ی مهم اینست که عین ثابت به هیچ وجه تغییر نمی کند . مثلا اینطور نیست شما الآن تصمیم بگیرید که آدم خوبی باشید بعد عین ثابت شما تغییر کند این مطلب البته اختیار را هم رد نمی کند فقط می گوید هرچه تو الآن اختیار کنی در عین ثابت تو هم هست . و دیگر انسان باید خیلی فلان باشد که اختیار خود را رد کند شما الآن هر کاری بخواهید می توانید بکنید . هیچ آدم عاقلی که نمی تواند این را رد کند .

همه ی موجودات عوالم دنیا و مثال و عقل ، عین ثابت دارند که در عالم اعیان ثابته یا عالم واحدیت وجود دارد .

5. عالم احدیت : بالاخره به آخرخط رسیدیم برای خودمان . اینجا همان مقام فناست . اینجا دیگر هیچ چیزی وجود ندارد . نه خیر اینجاست و نه شر. نه قدبلند معنا دارد و نه قد کوتاه . نه ظلمت و نور . این جا همه یکی می شوند . اینجا همه بودنشان هیچ می شود . اینجاست که مقام تجرد محض اس . هیچ اثری از عوالم پایین همراه انسان نیست .

6. عالم هویت مطلقه : در مورد این عالم فقط میتوانیم بگوییم که هست ولا غیر چون اصلا هیچ عارفی وحتی پیامبر و امامان نمی توانند به آنجا برسند . همان که در قرآن گفته شب معراج پیامبر تا به فاصله ی دو کمان به خدا نزدیک شد . یعنی امکان ندارد حتی ایشان به هویت مطلقه برسند چون اگر برسند که دیگر خدا می شوند . آنجا مقام مخصوص خداست و از آن جهت است که خداون فرمود والله علی کل شی محیط . هیچ کس نمی تواند با خدا برابر شود . خدا بر همه محیط است .

دانلود کتاب شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم

کتاب شریف شرح مقدمه ی قیصری بر فصوص الحکم محی الدین ابن عربی ، کتابی بی نظیر در فن عرفان نظری است که جناب سید جلال الدین آشتیانی مولف آن می باشند .

قیصری شاگرد برتر محی الدین و احیا کننده ی آثار اوست و توانسته به خوبی مطالب غامض استادش را شرح و قابل فهم تر کند .

 فصوص الحکم قیصری دوبخش دارد یکی مقدمه که اصول مطالب عرفان نظری که برای ورود به بخش دوم لازم است می باشد و دیگری شرح متن کتاب فصوص الحکم . این کتاب شرح آن بخش اول یعنی مقدمه می باشد که قیصری خود آنرا اضافه کرده نه اینکه از محی الدین باشد و هدف آن چنانچه گفته شد بیان مطالب ضروری و پایه ای عرفان نظری است که برای فهم مطالب کتاب لازم است آنها را بدانیم .

چنانچه می دانید از نظر سیر درسی عرفان نظری ، فصوص الحکم قیصری ، دومین کتابی است که باید خوانده شود . قبل از آن نیز تمهید القواعد است که توصیه می شود اگر اهل فلسفه و به خصوص حکت متعالیه نیستید همین کتاب را بخوانید و سراغ اولی نروید.

در مورد نثر نسبتا دشوار آن نیز باید بگویم که در عرفان چاره ای جز انس گرفتن با این متون ندارید . اگر آرام آرام و بدون عجله آنرا بخوانید قطعا قابل فهم است و یا به مرور زمان و در اثر انس مداوم با آن با شما محرم می شود و حقایقش را برای شما بازگو میکند . جدا عرض می کنم این مطالب پرده ای ضخیم دارند که نامحرمان را از خود دور می کنند و الا باید با این جذابیتی که این متون دارند در هر خانه یکی از آنها می بود لذا شدیدا از عجله پرهیز کنید و کلمه به کلمه بخوانیدش و حلاجی اش کنید اگر اشتباه فهمیدید اشکال ندارد خدا بعدا برایتان به نحوی تصحیح می کند اگر خالص باشید .

اگر اهل حکمت نیستید می توانید فصول ابتدایی آنرا نخوانید اما فصول وسط کتاب به حقیقت بخشی از مشکلات سلوک را حل می کند مثلا می فرماید که سالک بعد از تجرد و قطع تعلق از عالم کثیف طبیعت ، موجودات ظریف و زیبای مثالی را با اعضای مثالی مثل چشم و گوش باطن اش می بیند و این برای کسانی که اهل فکر و در کنار آن به اذکاری مثل ذکر یونسیه مشغول اند خیلی کار می رسد .

در مورد ذکر یونسیه هم این مطلب سزاوار بیان است که اگر انسان اندکی از جامعه کناره بگیرد منظور ترک دوستان نا اهل است نه در خانه نشستن ، و روزه بگیرد مثلا در ماه رمضان و در کنار آن مشغول تحصیل حقایق عرفانی حکمی و سلوکی باشد بعد از مدتی حتما مشاهداتی خواهد داشت ابتدا در بین خواب و بیداری و بعد در بیداری . خدا قسمت ما بکند که یک مشاهده ی یقین آور برای یک عمر انسان کفایت می کند و بیچاره آن افرادی که عمری زندگی کرده اند و تازه می گویند شاید قیامتی باشد ! 

هم اکنون می توانید این کتاب را به صورت مستقیم دریافت کنید  

لزوم ریاضت شرعی برای کنترل نفس اماره

السلطه علی النفس الاماره لا تحصل الا مع مجاهدات و ریاضات مشروعه و صحیحه لکی یتمکن السالک من ترک ما لا یرضی المحبوب بسهوله فی میدان العمل ، و ینمو هذا الحال الی درجه بحیث تمتنع صفحه قلبه من ان یتنقش فیها الخواطر المکروهه ، بل لا یخطر فیها الا اخلیر و الخواطرالمحموده و فی الحدیث : *  ان الله غیور لا یحب ان یکون فی قلب العبد الا الله  *.
اما تضعیف النفس و التغلب علیها عن طریق الریاضات الباطله و الغیر امسونه و المشروعه فهوا امر محرم ، ولا یعطی الا اثرا معکوسا .

ترجمه : تسلط بر نفس اماره جز با تلاش ها و سختی های مشروع و صحیح حاصل نمی شود . این برای آن است که سالک در صحنه ی عمل به آسانی بتواند آنچه مورد رضای محبوب نیست کنار بگذارد و این حالت به جایی برسد که نگذارد واردات قلبی ناپسند بر صفحه قلب سالک نقش بندد ، بلکه جز خیر و اندیشه های خوب بر قلبش خطور نکند . در حدیث آمده : * خداوند غیور است . دوست ندارد که در قلب بنده غیر از خودش چیزی باشد *
اما با این وجود ، تضعیف نفس و غلبه بر آن به وسیله ریاضتهای باطل ، مکروه و نامشروع ، کاری حرام است و نتیجه عکس دارد



منبع : کتاب مطالب السلوکیه

دانلود کتاب اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید

کتاب اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید تالیف محمد بن منور (از نوادگان وی) ، از امهات کتب ادب فارسی و از جمله ی آثار استادانه زبان ماست . موضوع این کتاب زندگی نامه و شرح حال شیخ ابوسعید میهنی از مشهورترین عرفای قرن پنجم هجری است که به تعدد کشف و کرامات معروف می باشد . خواجه ابوسعید علاوه بر طریقت در شریعت نیز دستی بلند داشت و در اکثر علوم اسلامی مانند حدیث و فقه و قرآن سرآمد بود و سالها آنها را نزد استادان خود آموخت و شدیدا تابع شریعت بود و هر صوفی ای که متابعت شرع نمی کرد را رد می نمود .

هم اکنون می توانید این کتاب را به صورت مستقیم دریافت کنید