- خداوند هیچ کس را از فیض محروم نمی سازد و این انسان است که با سیئات خود برای خود حجاب می سازد . لذا خداوند یک عده را نورانی می کند به خاطر اعمال صالحه ی آنها و یک عده را ظلمانی و محجوب می سازد به خاطر اعمال ظلمانی و گناهان آنها .
- اینکه سالک وسعت یابد و به سمت حق عروج کند ، هم جهنم را می بیند و هم بهشت را و هم فوق آنها را . نه اینکه فقط جهنم را ببیند . اینکه در قرآن بیشتر از جهنم صحبت شده است به خاطر اینست که لسان قرآن ، عرفان نیست . قطعا هشدار و انذار از جهنم ، اثرگذارتر است از بشارت به بهشت .
- بهترین حمد آنست که از فیض اقدس شروع شود . فیض اقدس یعنی به وجود آمدن صور علمیه یا اعیان ثابته در مقام واحدیت . قطعا بالاترین نعمتی که خدا به ممکنات داده فیض اقدس است .
- با قیض اقدس خداوند صور علمیه را آفرید منتهی به ظهور عینی و خارجی نرساند . صور علمیه در ذات قرار دارند و قائم به ذات اند . از آن مقامی که صور علمیه در آن قرار دارند تعبیر به عالم نمی شود .چون هنوز در غیب اند و ظهور نکردند تا علامت باشند . لذا شمارش عوالم از عقول شروع می شود تا مثال و ملک .
- اقدس هم یعنی اقدس از اینکه کثرت در او باشد و اقدس از اینکه فیض از مفیض جدا باشد و غیر آن . واقدم است و فیض مقدس قدیم .
- خداون اعیان ثابته را در غیب ذات خود تقدیر کرده است نه در ظهور ذات خود . در ظهور ذات خود اعیان خارجی را آفرید . در غیب ذات خود اعیان ثابته را آفرید و تمام کرد و کمبودی نگذاشت که و قدرها بعلمه فی غیب ذاته و تمم .
- بعد از اینکه خداوند اعیان ثابته را به وجود آورد به اندازه ی قابلیت آنها به آنهافیض بخشید و آنها در عالم خارج ظاهر شدند. البته نه همه ی آنها بلکه آنچه میسور و ممکن و مقتضی حکمت بود .
- و خداوند از مقام واحدیت که عدم عینی و وجود علمی آنجاست ، هر چه را که استعداد داشتند به اعیان ثابته عطا کردو هر ممکن مستعد از آن فیض برخوردار شد و متعین گشت .
- و آن ممکنات متعینه را مظهر اسماء خود قرار داد یکی مظهر شافی یکی مظهر ظاهر یکی مظهر بصیر و ...
- خداوند بعد از اینکه عالم را آفرید آنرا تدبیر کرد . تدبیری دقیق و متقن با حکمت و علم
- خداوند ابتدا خود را در خود دید یعنی در مقام واحدیت ظهور اسماء خود یعنی اعیان ثابته را مشاهده کرد .سپس آن اعیان ثابته را در خارج ظاهر کرد تا در آنها که مظهر اسماء وی اند خود را مشاهده کند لذا انسان کامل که مظهر تمام اسماء اوست را بیافرید .
- تمام موجودات و حقائق را در او جمع کرد و او اجمال همه ی حقایق است هم عقل هم مثال هم طبیعت . البته به صورت اجمال و مبهم نه مفصل . تا این انسان کامل صورت اسم جامع او باشد . اسم جامع یعنی الله
- لذا انسان کامل دلیل بر خدا می شود و او را می شناساند .
- آن انسان کامل حضرت نبی اکرم است ص که فبل از همه ی موجودات ظهور کرد و آینه ی تمام نمای خداوند گشت .
بخشی از مقدمه ی شرح قیصری بر فصوص